PKN komt met liturgie voor transgenders

[Benjamin]

De Protestantse Kerk in Nederland komt met materiaal waarmee transgenders in een kerkdienst hun nieuwe naam en identiteit kunnen presenteren en zich laten zegenen. In de handleiding voor diensten worden teksten opgenomen voor gebeden en zegening van transgenders. Voor zover bekend is de PKN met deze liturgische vernieuwing de eerste kerk ter wereld.

"We willen dit aanbieden, en de verlangens van transgenders faciliteren, maar we zeggen niet: zo moet het", zegt Theo Hettema namens de projectgroep transgender en liturgie van de PKN. Plaatselijke kerken mogen zelf bepalen of ze van de nieuwe liturgische mogelijkheid gebruik willen maken. Op aangeven van transgenders kunnen predikanten het materiaal gebruiken aan het begin van het transitieproces, voor de operatie of bij de afronding van het traject. Er komen voorbeelden voor gebeden thuis en in de kerk, en voor diensten waarin transgenders hun nieuwe naam presenteren en de zegen krijgen van de predikant.

Zulke zogenoemde naamdiensten vinden nu al sporadisch plaats in de PKN, maar een landelijke handleiding is er niet voor. Bea Smit uit Emmer Compascuüm bij voorbeeld moest ook daarom lang wachten voordat ze in haar nieuwe naam - als ouderling heette ze eerst Bernhard - werd bevestigd in een feestelijke dienst. Zij en anderen drongen er begin dit jaar in Trouw op aan dat er een liturgie zou komen. De PKN stelde daarop een aparte projectgroep in voor dit verzoek. "Als deze groep iets van harte wil, proberen we gezamenlijk te kijken hoe ver we kunnen komen", zegt woordvoerder Hettema.

De projectgroep heeft ook zijn licht opgestoken in het buitenland. De Anglicaanse kerk heeft zich op het hoogste niveau uitgesproken over diensten voor transgenders. Deze wereldkerk sluit aan bij de doopgedachtenis, de plechtigheid voor Pasen waarin gelovigen stilstaan bij hun doop. Transgenders kunnen dan hun nieuwe naam naar voren brengen. In het dienstboek van de PKN komen er ook suggesties voor zulke vieringen.

De naamdiensten krijgen niet de status van doop en huwelijk. "Er is bewust voor een lichtere lading gekozen", zegt Hettema. "We vinden het belangrijk dat de mensen met hun volle wezen worden opgenomen in de gemeenschap. Die spreekt hen aan met de nieuwe naam, dat wordt bevestigd."

In het orthodoxe deel van de PKN heeft men grote moeite met de liturgische vernieuwingen. De voorzitter van de Gereformeerde Bond, A.J. Mensink, vreest dat die niet voortkomen uit geloof, maar uit de praktijk van de wensen van transgenders. Hij vindt het belangrijk liefdevol met transgenders om te gaan. "Maar dat is wat anders dan hen zegenen. Het is alsof God allerlei variëteiten heeft gemaakt die we naast elkaar kunnen zetten. Wij zien daar verschil."

De PKN-projectgroep weet dat er bezwaren zijn. In het materiaal komt er daarom ook een gebedstekst waarin de moeite wordt verwoord die familie en gemeenteleden soms hebben om transgenders te accepteren.

Bron: Trouw